زۆر جار دڵەڕاوکێ لەبەرامبەر دۆخێکی ڕاستەقینەیی وەکوو تووشبوون بە نەخۆشیی کۆرۆنا یان دۆخێکی خەیاڵیکراودا (وەکوو ئەوەیکە ئەگەر هەموو پارەکەمان لەدەست بدەین چ دەقەومێت؟) ڕوو دەدات.

قوڕقوشم بکوژێکی بێدەنگە، کاتێک چووە ناو لەشت، وردە وردە ڕێگەی خۆی دەدۆزێتەوە و دوای چەند ساڵی دیکە کاری خۆی دەکات! منداڵان بەتایبەت ژێر ٦ ساڵان، لە بەرامبەر قوڕقوشم یەکجار زۆرتر لە مەترسیدان.

چی بکەین کاتێک کە ئەم باسانە لە گفتوگۆیەک لەگەڵ خزم و کەسوکارماندا ڕوو دەدات؟ کاتێک کە باسی تیۆریی دەسەداو دێتە پێش، چۆن لەگەڵ خەڵکدا قسە بکەین کە هەم جەختمان لەسەر بەڵگە و ڕاستی بمێنێت و هەمیش دڵنیا ببین کە باسەکە تەندروست بەڕێوە دەچێت و کەس لەو باسەدا ئازار نابینێت؟

لێکۆڵینەوەیەکی زانستگەی ئۆکسفۆرد نیشانی دا: گیاخۆرەکان، واتە ئەوانەی هیچ جۆرە گۆشتێک ناخۆن لەچاو ئەوانەی بەردەوام گۆشت دەخۆن، ١٤% کەمتر تووشی هەر چەشنە شێرپەنجەیەک دەبن.

پێداچوونەوەیەک لە گۆڤاری فیتۆلۆجێستیکی نوێ، ئەو دانەوێڵانەی کە کەمتر کەڵکیان لێ وەردەگیرێت تاقی دەکاتەوە و جینی تایبەتی ئەو دانەوێڵانەی بە شێوەی خۆجێیی و لە ناوچەگەلێکی کەمدا بەرهەم دێن، بۆ هاوئاهەنگیی زیاتر و بەهرەی زیاتر تاوتوێ دەکات.

“خوان کارلۆس بێلمۆنتە”، سەرپەرشتی تیم و یەکێک لە نووسەرانی بابەتەکە: ئێمە توانیمان خێرایی ڕەوتی پیربوونی ئاژەڵێکی ئاسایی کەم بکەینەوە و ئەم کارەش لەسەر مشکەکان بە شێوازێکی کارامە و بێ مەترسی ئەنجام دراوە.

هەموومان بە هۆکارگەلی جۆراوجۆر تووشی دڵەڕاوکێ دەبین. زۆر جار دڵەڕاوکێ لە بەرامبەر دۆخێکی ڕاستەقینەیی وەکوو تووشبوون بە نەخۆشیی کۆرۆنا یا دۆخێکی خەیاڵی وەکوو ئەوەی ئەگەر هەموو پارەکەمان لە دەست بدەین چ دەقەومێت؟ ڕوو دەدات.

مێشکی ئێمە هەموو کات چالاکە، تەنانەت کاتێک کە لەشمان خەریکە دەمرێت. زانایان بە تۆمارکردنی شەپۆلەکانی مێشک بۆیان دەرکەوتووە کە لە کاتی مردندا، مێشک هاوشێوەی کاتێک کە مرۆڤ خەون دەبینێت، لە جموجۆڵێکی زۆردایە. ئەمەش کەمێک سەیر دەنوێنێت! چونکە مرۆڤ لە چۆنیەتیی مردنی دوورترین ئەستێرەکان، لەچاو مردنی خۆی زانیاریی زۆرترە! پیاوێکی ٨٧ ساڵە دوای بەربوونەوە، لە بەشی زیاتر بخوێنەوە…

هیچ گومانێک لەوەدا نییە کە خەڵک لە کۆرۆنا و قەدەخەکانی پەیوەندیدار بە کۆرۆناوە بێزار بوونە، بەڵام ئاخۆ کاتی ئەوە هاتووە قەدەخەکان هەڵبگرین؟