گۆڤاری زانستیی هۆژین، ژمارە ١۶

یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی ڕێکخراوی زانستی-فەرهەنگیی هۆژان، گەشەی زانستی کۆمەڵگەی کوردستان بووە و گۆڤاری زانستی هۆژین یەکێک لە هەوڵەکان لە پێناو ئەم ئامانجە بووە. لە ڕێگەی زانستەوە، تاکەکان بەهێز دەبن و توانای گەڕان و داهێنانیان دەبێت، کۆمەڵگەکان پێش دەکەون، چارەسەری ئاستەنگە زەقەکانی ئەمڕۆیان دەکەن و بناغە بۆ دواڕۆژێکی باشتر دادەمەزرێنن؛ بە کورتی، بە یارمەتی زانست نەخشەی گەشەی بەردەوامی کۆمەڵگە دادەڕێژرێت. بەڵام گەشەی زانستی کۆمەڵگە پەیوەستە بە فاکتەری جۆراوجۆر. لەوانە دەستڕاگەیشتن بە زانستە کە ئەویش لایەنی جیاوازی هەیە، وەکوو هەلی دەستڕاگەیشتن بە زانست بە زمانی دایکی، هەروەها هەلی دەستڕاگەیشتن و پێشکەوتن بۆ هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگە، بەبێ گوێدان بە زایەند یان باری ئابووری و کۆمەڵایەتی. لە هەر کۆمەڵگەیەکی گەشەسەندوودا، بوونی دەنگە جۆراوجۆرەکان تەنیا بۆ باشتربوون نییە، بەڵکوو شتێکی بنەڕەتی و پێویستە.  دەرفەتی یەکسان لە زانستدا بۆ هەموو چینەکان دڵنیامان دەکاتەوە کە مەودایەکی بەرفراوانتر لە بۆچوونەکان لەبەرچاو دەگرین، ئەمەش دەبێتە هۆی چارەسەری گشتگیرتر بۆ کێشە ئاڵۆزەکان. کاتێک هەموو ئەندامێکی کۆمەڵگە دەرفەتی بەشداریکردنی بۆ ڕەخساوە، توانای فکریی کۆمەڵگە دەگاتە بەرزترین ئاستی خۆی، ئەمەش دەبێتە هۆی داهێنان و پێشکەوتن. ئەم گشتگیرییە بە تایبەتی لە چوارچێوەی گەشەی بەردەوامدا زۆر گرنگە. سەرەڕای گرنگی حاشاهەڵنەگرانەی گشتگیری، ژنان لە زۆربەی بوارە زانستییەکاندا بە کەمی نوێنەرایەتی دەکرێن، هەم لە ئاستی جیهانیدا و هەم لە کوردستاندا. ئەم ناهاوسەنگییە جێندێرییە تەنیا بابەتی دادپەروەری نییە، بەڵکوو بەربەستێکە لە بەردەم پێشکەوتن. کەمبوونی نوێنەرایەتیی ژن لە زانستدا، جیهان و کوردستان لە تەواوی توانای دۆزینەوە و داهێنانی مرۆڤ بێبەش دەکات. چارەسەرکردنی ئەم نایەکسانییە زۆر گرنگە، نەک تەنیا لە پێناو ژنان بەڵکوو بۆ پێشخستنی زانست خۆی و گەشەی کۆمەڵگەش. لەم ژمارەیەی هۆژیندا، سەرنجێکی زۆرتر دەخەینە سەر ئەم باسە و فایلێکی تایبەت بە ژن و زانستمان ئامادەکردووە. بەدواداچوون بۆ ئەو بەربەستانە دەکەین کە ژنە زاناکان ڕووبەڕووی دەبنەوە و لە هەمان کاتدا تیشک دەخەینە سەر ئەو سەرکەوتنە زانستییە گەورانەی کە ژنان پێی گەیشتوون و ژیانی ئێمەیان گۆڕیوە، وەکوو دەستپێکی بەرنامەنووسین، دۆزینەوەی یەکەم ماکی ڕادیۆئەکتیڤ، تێگەیشتن لە چینەکانی ناوەوەی هەسارەکەمان واتە زەوی، کاریگەری کرۆمۆسۆم لەسەر زایەندی منداڵ و زۆر شتی دیکە. باسی ژنانی ڕەچەشکێنی مێژووی کوردستانمان کردووە کە چۆن ژیانیان بۆ خوێندنی کچان تەرخان کردووە یان توانیویانە سەرەڕار ئاستەنگەکان وەکوو ئەستێرەیەک وەدرەوشێن. لە مێژووە گەیشتووینەتە ئێستا و پرسیار و وڵامێکی کورتمان لەگەڵ کۆمەڵێک لە ژنانی زانستوان و سەرکەوتووی کورد بەڕێوە بردووە.