زۆربەی ئێمە له گرینگی و پێویستیی بەکارهێنانی دژەخۆر لە ڕۆژەکانی ساڵ به تایبەت ڕۆژە گەرمەکانی هاویندا ئاگادارین. مێژووی بەکارهێنانی دژەخۆر دەگەڕێتەوە بۆ میسری کەونارا، کاتێک لە تێکەڵەی ڕۆنی سۆسی برنج و گوڵی یاسەمین بۆ داپۆشینی پێست کەڵکیان وەردەگرت. یەکەم دژەخۆری کیمیایی ساڵی ١٩٣٦ دروست کرا. لێرەدا ئاماژە دەکەین بە ٥ هۆکاری سەرەکیی پێویستیی بەکارهێنانی زیاتر بخوێنەوە…
هەزاران ساڵە کە مرۆڤ به تێکڵاوکردنی بەرد یان خۆڵی قەلیاو (سۆدیۆم کاربۆنات یان پۆتاسیۆم کاربۆنات) لەگەڵ چەوری و پیوی ئاژەڵ، سابوون دروست دەکات و بەکاری دەهێنێت. ئەگەرچی لە هەندێک شوێن وەک ئیسپانیا لەجیاتی چەوریی ئاژەڵ له ڕۆنی زەیتوونیش کەڵک وەرگیراوە. بەڵام ئەمڕۆکه به تێکڵاوکردنی سۆدیۆم هایدرۆکساید لەگەڵ هەر چەشنە چەورییەکی ئاژەڵ یا ڕۆنی گیایی، سابوون زیاتر بخوێنەوە…
له وڵاتی ئەمریکا، لە هەر دوو چرکەدا، یەک پاکەت خوێن بۆ نەخۆش و بریندارەکان پێویسته. نەخۆشەکانی تووشبووی شێرپەنجه له ماوەی دەرمانی نەخۆشییەکەیاندا پێویستییان به وەرگرتنی خوێن هەیە. جاری وایه بڕیندارێکی ڕووداوی هاتوچۆ له کاتی نەشتەرگەری، پێویستی به ١٠٠ پاکەت خوێن دەبێت. ڕەنگە ئێوە ئەزموونی خوێنبەخشینتان هەبێت بەڵام بەتەواوی ئاگاداری سوودەکانی ئەم کارە بۆ جەستەی خۆتان زیاتر بخوێنەوە…
چ کاتێک لە ڕۆژ بۆ وەرزشکردن گونجاوترە؟ ئەنجامەکانی توێژینەوەیەکی نوێ لە زانکۆی فیتزرۆی ئوسترالیا نیشان دەدات ڕەنگە وەرزشکردن لە کاتی ئێواراندا بە بەراورد لە گەڵ وەرزشکردن لە کاتی بەیانیاندا بۆ تەندروستیی مرۆڤ بەسوودتر بێت. هەروەها دەرکەوتووە که وەرزشکردن لە کاتی ئێواراندا باشتر دەتوانێت شەکرە و چەوریی خوێن دابەزێنێت. ئەو توێژینەوە نوێیە بە پێچەوانەی زۆربەی توێژینەوەکانی زیاتر بخوێنەوە…
دەنگۆیەک لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا بڵاو بووەتەوە کە دەڵێت پاش وەشاندنی پێکوتەی کۆرۆنا لەشی مرۆڤ لە شوێنی کوتانەکەدا دەبێت بە موگناتیس یان ئەوەی کە موگناتیس وەخۆ دەگرێت. فیزیکناس و مامۆستای زانکۆی بواری موگناتیس، جولیەن بۆرۆف، دەڵێت: “لە ڕوانگەی زانستییەوە ئەوەی کە پێکوتەیەکی کۆرۆنا چیپی تێدا بێت یان ببێتە هۆی ئەوەی کە موگناتیس بلکێت بە پێستی مرۆڤەوە زیاتر بخوێنەوە…
بە گوێرەی لێکۆڵینەوەکان پەیوەندییەکی بەرچاو لەنێوان مانەوەی درێژخایەنی مرۆڤ لەژێر تیشکی ڕاستەوخۆی خۆر و شێرپەنجەی پێستدا بەدی دەکرێت، هۆکاری ئەوەش بوونی نیشاندەری سەرووبنەوشە (UV) لە تیشکی خۆردا. ئێستا ئەگەر بڕوانینە نەرمامێری کەشناسیی سەر مۆبایلەکەمان، دەبینین که لە شوێنێک نووسراوه UV index، بەڵام مانای ئەو وشەیە چییە؟ زۆر بەکورتی دەتوانین بڵێین پێوانەیەکه بۆ پێوانی زیاتر بخوێنەوە…
ئەمڕۆ ٣١ی مەی لەلایەن ڕێکخراوەی جیهانیی تەندرووستییەوە، به ڕۆژی جیهانیی نا بۆ جگەرە دەستنیشان کراوە. مەبەست له جگەرەکێشان، هەر چەشنێکی دیکه له بەکارهێنانی تووتن دەگرێتەوە وەک نێرگەله، پیپ یان ئەو جگەرەیەی کە به دەستی خۆت هەڵیدەپێچیت. جگەرە نیوەی بەکارهێنەرانی دەکوژێت؛ له ساڵدا زیاتر له ٨ ملیۆن کەس لە پێناو جگەرەکێشاندا دەمرن. جگە لە ٧ زیاتر بخوێنەوە…
ئەنجامەکانی توێژینەوەیەکی نوێ لە زانکۆی فیتزرۆی ئوسترالیا نیشان دەدات ڕەنگە وەرزشکردن لە کاتی ئێواراندا بە بەراورد لە گەڵ وەرزشکردن لە کاتی بەیانیاندا بۆ تەندروستیی مرۆڤ بە سوودتر بێت. هەروەها دەرکەوتووە که وەرزشکردن لە کاتی ئێواراندا باشتر دەتوانێت شەکرە و چەوریی خوێن دابەزێنێت. ئەو توێژینەوە نوێیە بە پێچەوانەی زۆربەی توێژینەوەکانی بەر لە خۆی کە لە لێکۆڵینەوەکانیاندا زیاتر بخوێنەوە…
ڕێژەی مردن لە هەزار کەسدا: پارێزگای سنە: ٠.٨٢ – شاری سەقز: ١.٠٧ – شاری سنە: ١.٠٤ – شاری دیواندەرە: ٠.٩٦ – شاری قوروە: ٠.٧٣ – شاری بانە: ٠.٧٣ پارێزگای ورمێ: ١.٣٩ پارێزگای کرماشان: ٠.٩٤ پارێزگای ئیلام: ١.٣٥ بەپێی بەراوەردی ئەنستیتۆی ″IHME″ی زانستگەی واشینگتۆنی ئەمریکا، ڕێژەی ڕاستەقینەی مردن بە هۆی کۆرۆنا لە ئێران ٢.٣٨٩ هێندەی ئاماری زیاتر بخوێنەوە…
ئایا تاکوو ئێستا بیرتان لەوە کردووەتەوە که چۆن دەبێت عەترێک که به سەدان دۆلار له فرۆشگەکان دەفرۆشترێت، به نرخێکی زۆر کەمتر، له ستەندی مۆڵەکان، دووکانه بچووکەکان، یاخود لاپەڕەکانی فەیسبووک و ئینستاگرام وەدەست بکەوێت؟ وەڵامەکە ئاسانه: لەبەر ئەوەی کە ئەو عەترانە کۆپی و ساختەن! ئینجا فرۆشیاران بۆ فرۆشتنی عەترە ساختەکانیان پاساوی جۆراوجۆر دەهێننەوە، بۆ وێنە دەڵێن زیاتر بخوێنەوە…