ئەو چارەسەرەی ئێستا لەلایەن پزیشکی چاوەوە بەکار دەهێنرێت، نەشتەرگەرییەکی هێرشبەرانەیە کە پێویستی بە داپۆشینی ئامێرەکانی ئەلێکترۆد لەناو چاودا هەیە.
دەبینین کە لە هەردوو جۆری برینجی هاوردەکراو و برینجی ئێرانیدا زۆرترین ڕێژە بۆ قوڕقوشمە کە ڕەنگە هۆکارەکەی بگەڕێتەوە بۆ ئەوەیکە ڕیشەی گیای وەک برینج توانای ڕاکێشانی قوڕقوشمی تێدایە.
کەمبوونی ڤیتامینی بی ١٢ ڕەنگە پڕۆفایلی لیپیدی نەخوازراو و نەخۆشینەکانی دڵ و دەمارەکانی لێ بکەوێتەوە. لە توێژینەوەکانی نێو تاقیگەدا کە لەسەر مشکەکان ئەنجام دراوە،
نووسەرانی لێکۆڵینەوەکە هەنگاوێکی بەرەو پێش نیشان دەدەن لە داڕشتنی جۆرێکی نوێ لە بەکتریای “ئی.کۆلی نیسل ١٩١٧” بۆ دروستکردنی بەرداومی ئێڵ-دۆپا، کە دەرمانێکی نەخۆشیی پارکینسۆنە و وەک پێشەنگێک بۆ دۆپامین کار دەکات.
هەوڵەکانی پێشوو بۆ دروستکردنی دەرمانی بەرگری لە منداڵبوون بۆ پیاوان، هۆرمۆنی تێستۆستێرۆنی ڕەگەزی نێرینەیان دەکردە ئامانج. بەڵام ئەم هەوڵانە بەهۆی کاریگەرییە لاوەکییەکانییەوە وەک خەمۆکی، زۆربوونی کێش، زیادبوونی مەترسیی نەخۆشییەکانی دڵ، هەروەها زۆربوونی LDLی خوێن پەک خرانەوە.
بەگشتی لێکۆڵینەوە لە بواری گیاخۆریدا هێشتا کەمە و توێژینەوەی زیاتر لەم بوارەدا پێویستە، بەڵام پێداچوونەوەیەکی سیستەماتیک لەسەر ٢٠ توێژینەوە و ٣٧١٣٤ بەشداربوو، دەریخستووە کە کەسانی گیاخۆر ئاستی پڕایی ماددە کانزاییەکانی ئێسکیان (BMD) لەچاو کەسانی ئاسایی کەمترە و هەروەها ڕێژە و ئەگەری شکانی ئێسکیان زیاترە.
۳۷ ملیۆن کەس لە ویلایەتە یەکگرتووەکان دیابێتیان هەیە، واتا لە هەر دە کەس، یەک کەس. ۹۰ تا ۹۵ لەسەدی ئەو تووشبووانە گیرۆدەی جۆری دووەمی دیابێتن. لە شەکرەی جۆری دووەم ، خوێن ڕێژەیەکی زۆری شەکر تێدایە و لە هەمان کاتیشدا ڕێژەیەکی زۆری ئەنسۆلینیش هەیە، بەڵام جەستە ناتوانێت ئەم ئەنسۆلینە بۆ شکاندنی شەکری ناو خۆراکەکان بەکار بهێنێت. زیاتر بخوێنەوە…
نیشانەگەلێک وەک کۆخەی نیوەشەو لە کاتی خەو بۆ ماوەی چەند جار لە مانگێکدا یان کۆخە لە کاتی وەرزش هەرچەند خێرایی منداڵەکەتان کەم نەکاتەوە یان نیشانەگەلێک وەک کۆخە لەگەڵ نەخۆشیی دیکە کە پێویستە زیاتر لە دوو ڕۆژ لە حەفتەدا “ئاڵبوتڕۆڵ” بەکار بهێنن.
زۆر جار دڵەڕاوکێ لەبەرامبەر دۆخێکی ڕاستەقینەیی وەکوو تووشبوون بە نەخۆشیی کۆرۆنا یان دۆخێکی خەیاڵیکراودا (وەکوو ئەوەیکە ئەگەر هەموو پارەکەمان لەدەست بدەین چ دەقەومێت؟) ڕوو دەدات.
قوڕقوشم بکوژێکی بێدەنگە، کاتێک چووە ناو لەشت، وردە وردە ڕێگەی خۆی دەدۆزێتەوە و دوای چەند ساڵی دیکە کاری خۆی دەکات! منداڵان بەتایبەت ژێر ٦ ساڵان، لە بەرامبەر قوڕقوشم یەکجار زۆرتر لە مەترسیدان.