لەبەر ئەوەی بە شێوەی پیتی ″H″ ئەستەمە! گاڵتە دەکەم! زانایان دەڵێن دوو هۆکاری هەیە: یەکەم ئەوەی کە ئەم شێوەیە وزەیان بۆ پاشەکەوت دەکات. هەر باڵندەیەک تۆزێک سەرتر لە باڵندەیەکی دیکە و لەپشت یەکترەوە دەفڕن بە جۆرێک کە لە پشتەوە ″بەرهەڵەستی هەوا″ کەم دەبێتەوە و ئەوانەی کە لە پشتەوەن، باڵیان کەمتر لێ دەدەن؛ هەر بۆیە باڵندەکان بە نۆرە لە زیاتر بخوێنەوە…
دوورگەی ٢٥ ملیار پاوندیی وزە لە دانمارک دوورگەیەکی دەستکرد لە وڵاتی دانمارک وەک یەکەمین دوورگەی هێزی جیهان و هەروەها وەک گەورەترین پرۆژەی بیناسازیی مێژووی ئەم وڵاتە، دەبێتە دەروازەی وزەی پاک لە دەریای باکوور. حکوومەتی دانمارک بڕیاری دا زۆربەی تێچووی پرۆژەیەکی ٢٥ ملیار پاوندی لە ئەستۆ بگرێت کە بە نیازە لەناو ئاوی دەریای باکوور بە مەودای زیاتر بخوێنەوە…
وزە جێگرەوەکان لە ساڵی ۲۰۲۰دا بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا لە ئەورووپا له سووتەمەنییە فوسیلییەکان وەپێش کەوتن. بەپێی ڕاپۆرتی ساڵانە، بەرهەمهێنانی ۳٨٪ی کارەبا لە ڕێگەی وزە جێگرەوەکان بە بەراورد لەگەڵ بەرهەمهێنانی ۳۷٪ی کارەبا لە سووتەمەنییە فوسیلییەکان، نیشان دەدات کە ساڵی ڕابردوو، وزە جێگرەوەکان ڕۆڵێکی بەرچاوتریان هەبووە بۆ دابینکردنی وزەی پێویست بۆ ژیانی مرۆڤ! لە ساڵی ۲۰۱٥ەوە لە زیاتر بخوێنەوە…
ئەگەر بتوانین بە قووڵایی ١٣ سەنتیمەتر لە سەرجەم زەوییە کشتوکاڵییەکانی جیهان هەڵکەنین و کۆی بکەینەوە، ئەوە تۆپێک بە تیرەی ٩٠ کیلۆمەترەوە دروست دەبێت. ئەوە کۆی گشتیی ئەو خۆڵە بەهێزەیە کە خۆراکی هەموو دونیای لێ بەرهەم دێت. بەداخەوە زۆربەی ئەو خۆڵە بە مایکرۆپلاستیک پیس بووە و ئەوەش کاریگەری دادەنێت لەسەر تەندروستیی مرۆڤ. کەڵکوەرگرتنی لەڕادەبەدەری مرۆڤ لە بەرهەمەکانی پێترۆشیمی بووەتە هۆی ئەوەی زیاتر بخوێنەوە…
💢پیسبوونی ژینگه پیسبوونی ژینگە یان پیسکردنی ژینگە لە ڕێگەی هەندێک ماددەی زیانبەخش ڕوو دەدات کە ئەم ماددە زیانبەخشانە دەتوانن لە سروشت یان لە چالاکیی مرۆڤەوە سەرچاوە بگرن. ئەم ماددە زیانبەخشانە کە پێیان دەوترێت پیسکەرەکان، دەبنە هۆی گۆڕان و نزمبوونەوەی کوالێتی هەوا، ئاو و خاک. پیسبوونی ژینگە کێشەیەکی جیهانییە، ئاو و هەوا، پیسییەکان دەگوازنەوە و بەم زیاتر بخوێنەوە…
🦊 ڕێویی سووری کوردستان، چقڵی چاوی فاشیستان ⁉️ ئایا دەزانن تورکیا لە ساڵی ۲۰۰٥دا ناوی زانستیی سێ ئاژەڵی سڕیوەتەوە؟! ڕێکخراوەی ژینگەی تورکیا ناوی زانستیی ڕێویی سوور، پەزەکێفی و ئاسکی گۆڕیوە. تورکیا بە هۆی کێشە لەگەڵ کوردستان و ئەرمەنستان ناوی ئەم ئاژەڵانەی گۆڕیوە. بۆ نموونە ڕێویی سووری کوردستان واتە Vulpes Vulpes Kurdistanica، ناوی کوردستانی لێ سڕاوەتەوە زیاتر بخوێنەوە…
پیسبوونی ئاو چییە؟ کاتێک کە مادەی کیمیایی زیانبەخش لەگەڵ ئاودا تێکەڵ دەبێت پێی دەڵێن پیسبوونی ئاو. تەنانەت گەر ئاوەکە تێکەڵ بێت لەگەڵ کەفاوی شوشتنگەی چێشتخانەی ماڵەکەتان پێی دەوترێت پیساو یان ئاوی پیس. تۆ ناتوانیت ئەم ئاوە بخۆیتەوە و هەروەها بۆ ئاژەڵەکانیش زیانبەخشە. هۆکارەکانی پیسبوونی ئاو پیسبوونی ئاو دوو هۆکاری هەیە؛ یەکەم هۆکاری سروشتی، دووەم زیاتر بخوێنەوە…
ئایا دەتوانین تەواوی پێداویستیی وزەی جیهان لە تیشکی خۆر دابین بکەین؟ وەڵامی ئەم پرسیارە بە کورتی یەک وشەیە: بەڵێ بەڵام بۆ سوودوەرگرتن لە وزەی خۆر بە جۆرێک لە سەددا سەدی پێداویستیی جیهان دابین بێت، چەندە پانێڵی خۆری پێویستە؟ بۆ زانینی ئەوەی کە خۆر چەندە وزە دەگەیەنێتە زەوی، وشکانییەک بە ڕووبەری یەک مایلی دوو جا (1sq.mi) بهێننە پێش چاو، ئەو وزەیەی تیشکی خۆر لە ماوەی زیاتر بخوێنەوە…
بۆچی دەبێت سمۆرەکانمان خۆش بوێت؟ 😍🐿 سمۆرەکان یەکێک لەو ئاژەڵانەن کە زۆر لە ژیانی مۆدێرنی شاری و دەوروبەری شارمان دەبینرێن، هەروەها بەشێکی گرنگن لەو ئێکوسیستمەی کە تێیدا دەژین. کەوایە بۆچی دەبێت سمۆرەکانمان خۆش بوێت؟ لە پێنج هۆکاردا باسی دەکەین: ۱. جووینی زۆری خواردەمەنی کە زۆر شیرینیان دەکات یەک هۆی هەیە: ددانەکانی پێشەوەی سمۆرە بەردەوام لە گەشەدایە، گەر شتێک نەجوون ددانەکانیان بەرەو کاکیلەی خوارەوە دەچن، بۆیە بۆ پێشگیری لەم زیاتر بخوێنەوە…
ئوسترالیا بە هەبوونی گەورەترین وێستگەی هێزی خۆریی جیهان، کارەبای سەنگاپوور دابین دەکات. لە وڵاتی ئوسترالیا مەزرایەکی بەخێوکردنی مانگا، دەبێتە گەورەترین وێستگەی کارەبای خۆر کە بڕیارە زۆربەی بەرهەمەکەی بنێردرێت بۆ وڵاتی سەنگاپوور. ئەم وێستگەیە لە هەرێمی باکووری ئوسترالیا هەڵکەوتووە، بە ڕووبەری ١٢٠٠٠ هێکتار، کارەبای سەرانسەری ئەم هەرێمە دابین دەکات. بە بایەخی ٢٠ ملیار دۆلار و بەرهەم زیاتر بخوێنەوە...