لە تیۆریی ڕێژەیی گشتیی “ئاینشتاین”دا، دیاردەیەک هەیە پێی دەوترێت چەمانەوەی ڕووناکی، یان شکانەوەی ڕووناکی کە پێمان دەڵێت ڕووناکی بە شێوەی هێڵێکی ڕاست پێمان ناگات بەڵکوو لار دەبێتەوە؛ ئەمە چ واتایەک دەگەیێنێت؟ هەرچەندە ڕووناکی بارستای نییە بەڵام هێزی ڕاکێشانێک کە بارستاییەکی دیاریکراو لە کات و شوێنێکی تایبەتدا دروستی دەکات، کاریگەری هەیە لە سەر ئاراستەی ڕووناکی. کاتێک تیشکی ڕووناکیی ئەستێرەیەکی زۆر دوور بەرەو ئێمە دێت، زیاتر بخوێنەوە…
زانایان لە تەواوی دنیادا دەڵێن کە لەم دواییانەدا، زەوی لە دەوری خۆیدا، خێراتر دەخولێتەوە. لە درێژەی مێژووی مرۆڤدا، یەک ڕۆژ، ۲٤ کاتژمێر (٨۶٤۰۰ چرکه) تۆمار کراوە. لەم چەن دەیەی ڕابردوودا، پێشکەوتنی کاتژمێری ئەتۆمیک (گەردیلەیی) ڕێگەی داوە کە گۆڕانی کات لە ئاستی میلی‌چرکەشدا تۆمار بکرێت؛ ئەمە بوو بەهۆی ئەوە کە بزانن خولانەوەی زەوی، زۆرتر لەوەی زیاتر بخوێنەوە…
ساڵی زەوی بە چوار وەرزی بەهار، هاوین، پاییز و زستان دابەش بووە. وەرزەکان دەبنە هۆی گۆڕانکارییەکی بەرچاو لە کەشوهەوا و ژینگەی ئێمە. گۆڕانی وەرزەکان بە هۆی لاربوونی تەوەری زەوی ڕوو دەدات. شوێنی ژیانی ئێمە، واتە زەوی لە یەک ساڵدا کە ۳٦٥ ڕۆژە، سووڕێکی تەواوی بە دەوری خۆردا هەیە. ئەو بڕە تیشکەی خۆر کە هەر بەشێکی زیاتر بخوێنەوە…
ئایا لە ئەستێرەکانی دیکەی ڕێگای شیریدا، شارستانییەتی نامۆ هەیە؟ لەوانەیە. لە وتارێکی نوێدا، توێژەران بەپێی شێوەی پەرەسەندنی ژیان لەسەر گۆی زەوی، ئەگەری بوونی شارستانییەتی نامۆیان لەسەر ئەستێرەکانی دیکە پێشبینی کردووە. لە ئاکامدا دەرکەوتووە ئەگەر ڕەوتی دروستبوون و پەرەسەندنی ژیان لەو ئەستێرەگەلەی ڕێگای شیری کە تەمەنیان ٥ ملیارد ساڵە، وەکوو پەرسەندنی ژیان لەسەر زەوی بڕواتە پێشەوە زیاتر بخوێنەوە…
ئەگەر بڕیار وا بێت کە بەردێکی ئاسمانی (شەهابسەنگ) لە زەوی بدات، چی بکەین؟ چۆن ئاراستەکەی بگۆڕین؟ ناسا ماتڵ دانەنیشتووە! ئەندازیاران و توێژەرانی ڕێکخراوەی ناسا پلانیان هەیە بزوێنەرێک دابهێنن کە لە داهاتوودا بتوانێت ئاراستەی بەردە ئاسمانییەکان لە ڕێگەی هێزێکی ئایۆنییەوە بگۆڕێت! ناسا خەریکە لەسەر یەکەم بزوێنەر بە ناوی داڕت کار دەکات و لە ساڵی ٢٠٢١ی زایینی زیاتر بخوێنەوە…
هەڵدانی SpaceX و NASA بە هۆی زریانی فلۆریدا، کە بۆ ۳۰ی مانگی مەی دوا خرابوو، سەرکەوتووانە بەرەو وێستگەی نێونەتەوەیی وەڕێکەوت. هاویشتنی SpaceX کە بڕیار وابوو کەشوانەکان بەرێت بۆ وێستگەی نێونەتەوەیی فەزایی و بە هۆی کەشوهەوای نالەباری کەناراوەکانی ئاتلانتیک لە فلۆریدا پەک خرابوو، لە ڕێکەوتی 30ی مەی بەرەو وێستگەی نێونەتەوەیی وەڕێکەوت. کەشتیی ئاسمانی Crew Dragon کە زیاتر بخوێنەوە…
دوای ٩ ساڵ بۆ یەکەم جار لەناو خاکی ئەمریکاوە ئەمڕۆ کەشتییەکی ئاسمانیی کۆمپانیای SpaceX ڕەوانەی وێستگەی فەزایی نێونەتەوەیی دەکرێت. ٢ ئاسمانگەڕی ڕێکخراوەی ناسا لەم کەشتییە ئاسمانییەدا دەبن. پێشتر ئاسمانگەڕەکانی ناسا بە کەشتییە ئاسمانییەکانی ڕووسیا دەچوون بۆ فەزا (بۆشایی) و بردنی هەر کەسێک، ٨٦ ملیۆن دۆلاری تێدەچوو. جگە لەوانە، ئەمە یەکەم جارە لە مێژوودا کە کۆمپانیایەکی زیاتر بخوێنەوە…
دیتنی دوایین گەورەمانگی ۲۰۲۰ لەدەست مەدەن. مانگی گوڵ، دوایین گەورەمانگی زنجیرە گەورەمانگەکانی ساڵی ۲۰۲۰ی زایینییە. گەورەمانگەکانی پێشوو لە مانگی فێبریە، مارچ و ئاپڕیڵ دەرکەوتن. مانگ لە خولگەیەکی هێلکەئاسادا بە دەوری گۆی زەویدا دەخولێتەوە، بۆیە هەندێک کات نزیکترین مەودا و هەندێک کاتی دیکەش دوورترین مەودای لە گۆی زەوی هەیە. کاتێک مانگ نزیکترین مەودای لە گۆی زەوی زیاتر بخوێنەوە…
تەواوی ئەستێرەکان خڕ نین! ناسا ئەستێرەیەکی دۆزیوەتەوە کە بەهۆی لێدانی بەردەوام (وەک دڵ)، شێوەی زیاتر لە فرمێسک دەچێت و بە لایەکدا گێڕە! ئەم ئەستێرەیە ١٥٠٠ ساڵی ڕووناکی لە ئێمە دوورە. https://bit.ly/2yFJ1hj
ناسا هەسارەیەکی نوێی بە قەبارەیەکی هاوشێوەی زەوی دۆزیوەتەوە. ئەم هەسارەیە ٣٠٠ ساڵی ڕووناکی لە زەوی دوورە، واتە ئەگەر بە خێرایی ڕووناکی بۆی بڕۆین، ٣٠٠ ساڵمان پێ دەچێت تا دەگەینە ئەوێ. جێێ سەرنجە کە لەم هەسارەیەدا ماوەی هەر ساڵێک تەنیا ۱۹.٥ ڕۆژە.